عمل به عزیمت در مکتوبات شریف
همچنانکه اعتقاد به موجب کتاب و سنت ضروریست، عمل به مقتضای آنها بر نهجی که ائمه مجتهدین از کتاب و سنت استنباط فرموده اند و استخراج احکام از آنها نموده؛ از حلال و حرام و فرض و واجب و سنت و مستحب و مکروه و مشتبه و علم به این احکام نیز ضروری است. و مقلد را نمیرسد که خلاف رای مجتهد از کتاب و سنت؛ احکام اخذ کند و بر آن عامل باشد. و درعمل قول مختار را از مذهب مجتهدی که خود را تابع او ساخته است، اختیار کند .
و از رخصت اجتناب نموده ، به عزیمت عمل نماید ؛ و مهما امکن در جمع کردن اقوال مجتهدین سعی بلیغ نماید تا بر قول متفق علیه عمل واقع شود. مثلاً امام شافعی رضی الله عنه در وضو نیت را فرض میگوید، بی نیت وضو نکند . و همچنین ترتیب در غَسل اعضاء؛ و ولا را نیز لازم میداند ، رعایت ترتیب و ولا باید کرد . امام مالک رضی الله عنه دَلک (مالیدن) را درغَسل اعضاء فرض میگوید؛ البته دلک بکند. و همچنین لمس نساء و مَسّ ذَکَر را ناقض وضو گفته اند ؛ بر تقدیر وقوع لمس نساء و مس ذکر تجدید وضو بکند. علی هذا القیاس
مکتوبات شریف دفتر اول – مکتوب 286
اهل ورع، به رخصت امر نمی کنند، و به عزیمت دلالت می نمایند.
مکتوب 102 جلد اول
بدانند که طریقهٔ حضراتِ خواجگان ـ قَدَّسَ اللهُ تَعَالَی اَسْرَارَ اَکَابِرِهِمْ ـ اقربِ طُرُقِ مُوصله است و نهایت دیگران در بدایت این بزرگواران مندرج و نسبتِ ایشان فوقِ همهٔ نسبتها است. این همه به واسطهٔ آن است که در این طریق، التزام سنّت است و اجتناب از بدعت. مَهْمَا اَمْکَنَ عمل به رخصت تجویز نمی نمایند. اگر چه به ظاهر در باطن نافع یابند و در عمل به عزیمت از دست نمی دهند، اگر چه به صورت در سیرت متضرّر دانند. احوال و مواجید را تابع احکام شرعیّه ساخته اند. اَذواق و معارف را خادمِ علومِ شرعیّه دانسته، جواهر نفیسه شرعیّة را در رنگِ طفلان به جوز و مویز وجد و حال عوض نمی کنند و به تُرَّهات صوفیّه مغرور و مفتون نمی گردند. از «نص» به «فصّ» نمی گرایند و از «فتوحاتِ مدنیّه» به «فتوحات مکیّه» التفات نمی کنند.
مکتوب 131دفتر اول
و در محافظت حدود شرعیّه، نیک رعایت نمایند. مَهْمَا اَمْکَنَ عمل به رخصت تجویز نکنند، که هم منافی این طریقهٔ علیّه است و هم مناقض دعوی متابعت سنَّت سنیّه.
مکتوب 227 دفتر اول
( رخصت یعنی ؛ آسانی و سبکی، اذن و اجازه برای اختیار کردن و عمل کردن به فتوایی آسان و راحت در احکام دینی که مقابل آن عزیمت است یعنی سختی و مشکل را اختیار کردن. مثل روزه گرفتن در سفر که افطار کردن، رخصت است و روزه نگه داشتن عزیمت )
{ پیران ما را، حضرت حق سبحانه و تعالی از ما جزای خیر دهاد که ما واپس ماندگان را به اتیان امور مبتدعه دلالت نکردند و به تقلید خودها، در ظلمات مهلکه نینداختند و جز به متابعت سنت، راه ننمودند و غیر از اتباع صاحب شریعت علیه و علی آله السلام و التحیة و غیر از عمل به عزیمت، هدایت نفرمودند. لاجرم کارخانه این بزرگواران بلند آمد و پیش طاق وصول ایشان، مرتفع گشت.
مکتوب 23 دفتر دوم
